Tag: geschiedenis

Michel Maus over de personenbelasting

Op 29 oktober 1919 voerde België de inkomstenbelasting in.

Professor Michel Maus beschrijft hier hoe het systeem de voorbije eeuw veranderde. In het begin werden lonen, roerende en onroerende inkomsten progressief belast. Wie meer verdiende, betaalde met andere woorden ook een hoger percentage belastingen. De hoogste belastingschijf, met een belastingvoet van 27,3%, had een ondergrens van één miljoen frank. Dat komt overeen met anderhalf miljoen euro in de prijzen van 2019.

Ter vergelijking, op je inkomsten in de hoogste schijf moet je momenteel 50% belasting betalen1. En die hoogste schijf begint momenteel bij 40 000 euro, niet bij 1 500 000.

Bovendien worden roerende inkomsten aan een lager, vlak tarief belast. Resultaat: wie kan, beschermt zich tegen de fiscus met een vennootschap. Van het progressief systeem uit 1919 blijft niet veel meer over, behalve voor werknemers.

Conclusie van Michel Maus:

Het wordt dan ook hoog tijd om weer eens na te denken over de fundamenten van ons fiscaal systeem.

‘De zondvloed’ van Adam Tooze uitgebaggerd

De Eerste Wereldoorlog heeft diepe sporen nagelaten. Veel van de huidige staatsgrenzen in Oost-Europa – van Finland tot Roemenië – werden vastgelegd tijdens of kort na de Grote Oorlog. De Oktoberrevolutie en de Balfour-verklaring dateren van november 1917. En dan zwijgen we nog over het Sykes-Picotverdrag uit 1916, dat Syrië en Irak verdeelde.

Op het eerste zicht lijken de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog simpel. In het Verdrag van Versailles krijgt Duitsland de schuld van de oorlog. De verliezer wordt tot zware herstelbetalingen gedwongen. Daaruit volgt dan onvermijdelijk de Tweede Wereldoorlog, waarin Duitsland het opnieuw opneemt tegen de Britten, Fransen, Russen en Amerikanen.

De werkelijkheid is echter veel genuanceerder. De oppervlakkige analyse hierboven verklaart bijvoorbeeld niet waarom Italië en Japan – overwinnaars in de Eerste Wereldoorlog – in de Tweede Wereldoorlog de kant van Duitsland kiezen.

Perspectief en verhaal

In zijn boek De zondvloed bestudeert geschiedenisprofessor Adam Tooze de relaties tussen de grootmachten in de periode 1916-1931. Continue reading “‘De zondvloed’ van Adam Tooze uitgebaggerd”

Thesisonderwerp: De hedendaagse politiek door de ogen van Emmanuel Todd

De Franse historicus Emmanuel Todd heeft een interessante theorie over politieke structuren, ideologie en persoonlijke waarden en gevoelens.

Volgens Todd projecteren mensen de familiestructuur waarin ze opgroeien op de politiek. Dat zou verklaren waarom het communisme makkelijker een voedingsbodem vond in Rusland dan in Engeland.

Een Engelstalige samenvatting van Todd’s ideeën vind je hier.

Het lijkt me interessant de theorie van Todd toe te passen op de huidige samenleving. Welke invloed hebben éénoudergezinnen en nieuw samengestelde gezinnen op politieke verwachtingen?

Daarnaast worden we van kindsbeen af blootgesteld aan de media. Wat zijn de gevolgen van deze blootstelling op het ideeëngoed dat leeft bij de bevolking?

Naar Rusland (luistertip)

Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Russische Revolutie zond Klara een reeks uit over het reusachtige land. Radiomaker Johan de Boose vertelt over de Russische geschiedenis van Ivan de Verschrikkelijke tot de moord op de laatste tsarenfamilie. Je kan de podcastversie vinden op Trojka! Naar Rusland met Johan de Boose. Bijna tien uur luisterplezier!

Update 17/05/2017: Ik vond onlangs een boeiend artikel over een andere episode in de Sovjetgeschiedenis. Het gaat over kalenderhervormingen die gedreven waren door economische en ideologische motieven.

Wistje-dat-je: fabrieksarbeiders in de USSR leden aan wat studenten kennen als procrastinatie (uitstelgedrag):

Soviet sources are rife with complaints about the failure of newly arrived migrants [from the countryside] to shed their old work habits, in particular the tendency to slack for long periods of time only to compensate in a frantic rush as deadlines neared—a pattern of “storming” that remained a feature of the Soviet economy till the end. (Bron)

Van Mozes tot Trump: elites tegen het establishment

Elites kunnen toch niet tegen hun eigen belangen zijn?

Donald Trump heeft een populistische campagne gevoerd tegen het establishment. Voor veel van zijn critici is dit een absurde situatie.

Waarom zou een miljardair zich bekommeren om de werkende klasse? Hoe kan een man wiens hemden en stropdassen in China gemaakt worden tegen handelsakkoorden zijn? Hoe geloofwaardig is Trump wanneer hij een muur wil bouwen aan de grens met Mexico, wanneer hij zelf Mexicanen tewerkgesteld heeft in de VS?

Trump maakt zozeer deel uit van de elite dat zijn Democratische rivale Hillary Clinton zelfs zijn huwelijk met zijn huidige vrouw Melania bijgewoond heeft.

Het lijkt er dus op dat Trump tot het establishment behoort dat profiteert van het status quo. Waarom zou iemand die een ‘winnaar’ is binnen het systeem dat systeem willen veranderen?

Deze kritieken verliezen echter twee belangrijke zaken uit het oog.

Ten eerste gaan de critici er van uit dat leden van de elite enkel gemotiveerd zijn door hun persoonlijke financiële belangen. Dit miskent echter de menselijke aard. Mensen hebben sterke gevoelens over wat juist en rechtvaardig is. Leden van de elite hebben de middelen om zich in te zetten voor anderen waar ze zich mee verwant voelen. Continue reading “Van Mozes tot Trump: elites tegen het establishment”

Thesisonderwerpen deel II: geschiedenis, media en cultuur

De Syrische burgeroorlog door de lens van (a) de Spaanse burgeroorlog of (b) de Dertigjarige Oorlog

Vergelijk de Syrische burgeroorlog met een historisch conflict.

  • De jihadisten die vandaag dromen van een wereldomspannend kalifaat zijn niet de eersten die de wapens opnemen voor hun totalitaire utopie. In de jaren 1930 trokken militante communisten naar Spanje om te strijden tegen de nationalisten. De vrijwilligers van toen kwamen net als nu terecht in een wespennest van buitenlandse machten (toen: Duitsland, Italië en de Sovjet-Unie; nu: de Verenigde Staten, Rusland, de Golfstaten, Turkije…) die hun eigen belangen verdedigen in het schaakspel van de Realpolitik.
  • Vergelijk Syrische burgeroorlog met Dertigjarige Oorlog. Voor veel moderne Europeanen is het concept van een oorlog gebaseerd op religie iets exotisch. Nochtans moeten we niet terug gaan naar de middeleeuwen voor bloedvergieten in naam van God door christenen. De Dertigjarige Oorlog werd vooral in Duitsland uitgevochten door een hele resem strijdende partijen (zie wikipedia). De hedendaagse verwoestingen in Syrië vallen in het niets vergeleken met de moordpartijen tijdens de Dertigjarige Oorlog. Volgens de laagste schattingen stierven zes miljoen Duitsers (het overgrote deel burgers) in dat conflict, een derde van de toenmalige bevolking.

Continue reading “Thesisonderwerpen deel II: geschiedenis, media en cultuur”

De sultan, de tsaar en de vluchtelingen

Een conflict waarbij Turkije en Rusland tegenover elkaar staan. Het krijgsgeweld brengt een stroom vluchtelingen naar Europa op gang. Hebben we het hier over Syrië anno 2016?

Hoewel de geschiedenis zich nooit exact herhaalt, zijn er opvallend veel overeenkomsten tussen de gebeurtenissen van vandaag en die van 1864. Meer dan 150 jaar geleden was er ook sprake van een kalifaat en terreur gemotiveerd door religie.

Het Ottomaanse Rijk heeft een hele reeks oorlogen uitgevochten met tsaristisch Rusland. Deze grootmachten hadden tegengestelde belangen in de gebieden rondom de Zwarte Zee.

Toen Rusland de Kaukasus veroverde in 1864, voerde het een etnische zuivering uit op de autochtone bevolking. Honderdduizenden islamitische Circassiërs vluchtten naar het Ottomaanse Rijk. Velen van hen gingen naar de Ottomaanse provincies in de zuidelijke Balkan, wat nu Roemenië en Bulgarije zijn. Continue reading “De sultan, de tsaar en de vluchtelingen”

Latinisten onder de terroristen

De recente aanslagen door Islamitische Staat (IS) in Brussel en Parijs hebben nog eens aangetoond dat de terroristen er niet voor terugschrikken zichzelf op te offeren voor hun zaak. Na de zelfmoordaanslagen in Brussel heeft IS gedreigd met nieuwe aanslagen.

Ze volgen hiermee een strategie die zo oud is als de straat. Continue reading “Latinisten onder de terroristen”

Historische analogieën

Historische analogieën zijn nuttig omdat heel weinig politieke, sociale of economische problemen nieuw zijn. Het probleem is dat het gemakkelijk is om een gebeurtenis uit duizenden jaren geschiedenis te kiezen die in je kraam past. Daarom moet je altijd in het achterhoofd houden dat hedendaagse omstandigheden nooit 100% overeenkomen met het verleden. Het is echter interessant dat gelijkaardige verhoudingen en gevoelens tussen individuen en groepen altijd terugkomen. Hierdoor gebruiken mensen dezelfde strategieën2, onafhankelijk van waar en wanneer ze leven, welke taal ze spreken of welke kleren ze dragen. Continue reading “Historische analogieën”