Over de passiva en winsten van centrale banken

In de nasleep van de financiële crisis hebben de centrale banken (CentB-en) hun balansen drastisch opgeblazen. De Federal Reserve (Fed) en de Europese Centrale Bank (ECB) volgden het voorbeeld van de Japanse centrale bank door voor biljoenen1 dollars en euro’s obligaties te kopen. Dit beleid wordt quantitative easing (QE) genoemd.

De centrale banken doen deze aankopen met de “monetaire basis”: cash en reserves2. Als we wettelijke beperkingen buiten beschouwing laten, kunnen centrale banken zoveel “basisgeld” maken als ze willen.

Economen zijn het niet eens over QE en de gevolgen ervan voor de balansen van de centrale banken.

Deze blogpost bespreekt de vraag als basisgeld bij het passief van de centrale bank gerekend moet worden. Nadat we dit onderwerp begrijpen, kunnen we verduidelijken wanneer de CentB winst boekt en hoe dit de financiën van de overheid beïnvloedt.

Eén van de doelen van QE is om de inflatie omhoog te krijgen. Sommigen maken zich zorgen dat de rente daardoor omhoog zal gaan, waardoor de centrale banken gigantische verliezen zullen lijden. Dat zou allerhande – niet verder gespecifieerde – rampen met zich meebrengen. Ik beargumenteer dat deze vrees onterecht is. Continue reading “Over de passiva en winsten van centrale banken”

Central bank liabilities and profits

Central banks (CentBs) have drastically expanded their balance sheets in the wake of the global financial crisis. The Federal Reserve (Fed) and the European Central Bank (ECB) followed the example of the Bank of Japan (BOJ) by buying trillions of dollars and euros worth of long-term bonds, a policy known as quantitative easing (QE).

The CentBs make these purchases by “base money”, i.e. cash and reserves3. Neglecting legal restrictions, CentBs can create base money at will.

There is a lot of controversy among economists about QE and its consequences for the balance sheets of central banks.

This post discusses the question of whether or not base money should be considered a liability of the central bank. After that issue is understood, we can clarify when the CentB can book a profit and how this affects government finances.

One of the stated goals of QE is to raise inflation. Some worry that once this happens, rising interest rates will cause massive losses to the central bank, resulting in unspecified “bad things”. I argue that these fears are unjustified. Continue reading “Central bank liabilities and profits”

Nee, Geert Noels, de ECB vernietigt het kapitalisme niet

De Tijd publiceerde recent een opiniestuk van de econoom Geert Noels onder de titel ‘Het beleid van de ECB vernietigt het kapitalisme’. Het stuk bevat een mix van terechte kritieken en dubieuze beweringen.

Ik deel de mening dat het massaal opkopen van obligaties – de zogenaamde QE – door de Europese Centrale Bank (ECB) zeer weinig doet voor de reële economie. Gezinnen en bedrijven beslissen door de lage rente niet massaal om meer geld uit te geven. De werkgelegenheid in de eurozone wordt niet gestimuleerd door het opblazen van de balans van de ECB met financiële activa.

Maar Noels houdt het niet bij de grond van de zaak, de beperkte impact van QE op de reële groei.

Volgens het opiniestuk zorgen de lage rentes namelijk voor een planeconomie, de tegenpool van het kapitalisme. De financiële sector zou door de lage of negatieve rentes ontwricht worden. Maar om zijn stelling van een antikapitalistisch monetair beleid te staven, geeft hij voorbeelden van zwakke spelers die vroeger impliciet gesubsidieerd werden en van normale processen in een markteconomie. Continue reading “Nee, Geert Noels, de ECB vernietigt het kapitalisme niet”

Hoe de ECB 1000 miljard euro uitgeeft om de rente te verlagen

Op 10 maart 2016 kondigde Mario Draghi aan dat de Europese Centrale Bank (ECB) iedere maand voor 80 miljard euro obligaties zal opkopen. Dat klinkt indrukwekkend. Maar hoe werkt de aankoop van obligaties door de ECB eigenlijk? Welke impact heeft het op schuldenaars en spaarders? En wat zijn de risico’s van dit beleid?

In deze (lange) blogpost leg ik uit wat obligaties zijn en wat de ECB precies doet. Continue reading “Hoe de ECB 1000 miljard euro uitgeeft om de rente te verlagen”

How central banks influence interest rates by quantitative easing

On March 10, 2016, Mario Draghi announced that the European Central Bank (ECB) will purchase 80 billion EUR worth of bonds per month. That sounds pretty impressive. But how does the purchase of bonds by the ECB actually work? How does it affect debtors and savers? And what are the risks of this policy?

In this (long) post, I explain the mechanics of what the ECB is doing. Continue reading “How central banks influence interest rates by quantitative easing”