Trump en de media

Donald Trump is een genie. Laat je niet wijsmaken dat hij een hersenloze schreeuwlelijk is. De man volgt een zeer rationele strategie.

Heel het zakenimperium van Trump is gebouwd rond zijn naam. Hij heeft gedurende jaren het imago opgebouwd van een succesvolle, rijke selfmade man die dingen gedaan krijgt. Naast de wolkenkrabbers die zijn naam dragen, was hij de ster van het reality tv-programma The Apprentice.

Wanneer Donald Trump in de zomer van 2015 aankondigde dat hij Amerikaans president wou worden, had hij dus al een schat aan ervaring in het promoten van zichzelf en met het bespelen van de media.

In zijn partij, de Republikeinen, waren er op dat moment meer dan 10 kandidaten voor de voorverkiezing. Het lag dus voor de hand dat hij zich niet zou profileren als de zoveelste politicus. Integendeel, om de aandacht naar zich toe te trekken, wist Trump dat hij alle ongeschreven regels van de politiek moest breken. Dat deed hij door enkele uitspraken te doen die het einde zouden betekenen van de carrière van beroepspolitici. Zo zei hij bijvoorbeeld in de toespraak waarmee hij zijn kandidatuur aankondigde:

“Ik zou een grote muur bouwen, en niemand bouwt beter muren dan ik, geloof me, en ik zal ze heel goedkoop bouwen, ik zal een grote, grootse muur bouwen aan onze zuidelijke grens. En ik zal ervoor zorgen dat Mexico betaalt voor die muur¹.”

Merk op hoe hij zijn ervaring als vastgoedmagnaat uitspeelt. Bovendien maakt hij de ongehoorde belofte dat Mexico voor de muur zal betalen!

Een andere breuk met het normaal politiek discours is hoe Trump labels plakt op zijn tegenstanders, die blijven hangen bij het publiek. Zo noemde hij Jeb Bush, de broer van voormalig president George W. Bush een “low energy guy”. Iedere keer je Bush ziet, moet je hieraan denken. Je stelt je onbewust de vraag als iemand met weinig energie wel geschikt is om president te worden.

De strategie om met alle conventies te breken is per definitie zeldzaam, maar Trump is niet eerste die dit doet. Dezelfde aanpak werd ook gebruikt door de Finse band Lordi op het Eurovisiesongfestival van 2006. Het songfestival bestaat normaal gezien uit melige popliedjes. Lordi won dat jaar door verkleed als monsters een rocknummer te spelen.

Natuurlijk zorgt deze innovatie voor felle tegenstanders onder meer traditionele spelers. De truc is echter om zodanig op te vallen dat je kiezers lokt die anders nooit zouden stemmen, als het nu gaat om presidentsverkiezingen of Eurosong. De resterende stemmen worden verdeeld over de andere – inwisselbare – kandidaten².

Om terug te komen op Trump: hij weet heel goed dat de show die hij opvoert goed is voor de kijkcijfers³. De CEO van de zender CBS geeft dat zelfs met zoveel woorden toe.

Trump heeft dus een symbiose gevonden met de media. Hij gebruikt ze om zijn kiezers te bereiken, de media heeft hem nodig omdat hij kijkers en lezers aantrekt. De krant The New York Times schatte midden maart 2016 dat Trump al bijna 2 miljard dollar aan gratis persaandacht had gekregen door telkens in het nieuws te komen.

Los van je politieke standpunten, kan je er niet omheen dat de kandidatuur van Donald Trump een heleboel interessante vragen en discussies heeft opgewekt over hoe de democratie werkt. Scott Adams, de tekenaar van de cartoon Dilbert, had veel vlugger dan de politicologen door wat Trump aan het doen was. Terwijl zij nog voorspelden dat de hype rond Trump wel zou uitbranden, analyseerde Adams op zijn blog de psychologie die Trump toepaste. Hij heeft Trump een geniale clown genoemd [dat stuk is een echte aanrader!] en een hele reeks geschreven over Trump als meester-overtuiger.

Zelfs als Trump geen president wordt, heeft hij ervoor gezorgd dat journalisten en politieke experts hun aannames grondig zullen moeten herdenken. Boeiende tijden voor wie de moeite doet om verder te kijken dan de gebruikelijke politieke analyses!

1. Eigen vertaling. Origineel: “I would build a great wall, and nobody builds walls better than me, believe me, and I’ll build them very inexpensively, I will build a great, great wall on our southern border. And I will have Mexico pay for that wall.”
2. Deze strategie werkt best als er veel tegenkandidaten zijn, met één tegenstander is het moeilijker. De kans is daarom groot dat Trump later in de race zijn tactiek zal bijstellen.
3. En dus de reclame-inkomsten.