Wat hebben we geleerd uit Trumps triomf?

Er valt heel wat te leren uit de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Hoogstwaarschijnlijk gaan de analyses in de kranten weer niet verder geraken dan enkele clichés. Domme Amerikanen hebben een racist gekozen. Trump is de schuld van de globalisering, omdat mensen hun werk kwijtraakten toen de fabrieken naar het buitenland verhuisden. Er is een moddercampagne gevoerd.

De kaste van opiniemakers heeft ook enkele simplistische “oplossingen” voor deze problemen in petto. Er moet geluisterd worden naar “het signaal van de kiezer”, iets wat we in Vlaanderen ook al 25 jaar horen. Racisme zal zichzelf oplossen wanneer de oudere blanken uitsterven en de jongere generatie een minderheid vormt tussen andere minderheden. De ongelijkheid zou opgelost worden door één of andere vorm van herverdeling van de winnaars naar de verliezers, zonder te specifiëren hoe. Voor de vuile campagnes is er niet direct een oplossing, maar we prijzen ons gelukkig dat het er in ons land beschaafder aan toe gaat.

Voor wie de moeite doet om verder te kijken dan zijn neus lang is, waren de voorbije 18 maanden echter een masterclass.

In deze post lijst ik op wat een aandachtige toeschouwer kon leren op het vlak van (1) politieke strategie, (2) de gefilterde werkelijkheid van de media, (3) inzichten in het kiespubliek, (4) de politieke gevolgen van massamigratie en tenslotte (5) van de macht die gemotiveerde individuen hebben dankzij het internet.

De ervaring van zakenman Trump hielp politicus Trump

Zakenman Donald Trump is alle beroepspolitici te slim af geweest. Hij heeft eerst meer dan een dozijn tegenstanders in zijn eigen partij geëlimineerd, om daarna Hillary Clinton in de pan te hakken.

Telkens heeft hij daarbij goed bestudeerd wat er nodig was om te winnen. In de Republikeinse voorverkiezing moest hij vooral de meeste stemmen halen. Dankzij zijn jarenlange ervaring met reality tv kwam hij al snel aan de kop van de race.

Voor de finale tegen Clinton was de ‘wedstrijd’ anders. Hier telden niet het totale aantal stemmen van het Amerikaanse publiek, maar het aantal kiesmannen per staat. Critici wijzen erop dat Trump vaag bleef over hoe hij zijn plannen zou implementeren. Of dat Clinton in de hele VS meer stemmen haalde. Dat doet allemaal niet ter zake.

Democracy in America: winner of total vote count doesn't become President; loser does. Clinton more than Trump reflects voice of the people

— Paul De Grauwe (@pdegrauwe) November 10, 2016

Er zijn weinig kiezers die politieke programma’s lezen. Om een meerderheid aan kiesmannen te halen, moest Trump winnen in swing states als North Carolina en Florida cruciaal. Als een goede zakenman heeft Trump zijn middelen geïnvesteerd op een manier die hem het meest opleverde.

Per stem in zijn voordeel heeft Trump ongeveer de helft minder uitgegeven dan zijn Democratische uitdaagster. De buitenstaander was dus uiterst efficiënt.

Deze ingesteldheid zal Amerika onder president Trump nog van pas komen. Trump is een geboren onderhandelaar. Bij handelsakkoorden zal hij het onderste uit de kan halen voor de VS. De NAVO-bondgenoten zullen hun deel moeten doen in de financiering van de organisatie.

De anti-Trump filter van de media en hun ‘experts’

De linkse media, komieken, de Democraten en zijn Republikeinse opponenten hebben Trump de hele campagne onderschat. The Huffington Post berichtte in het begin over Trumps campagne in de rubriek entertainment. Door hem als een clown te zien, maakten Trumps tegenstanders een zware fout.

Niemand vond het nodig om de Trump supporters echt te leren kennen. O ja, tijdschriften publiceerden wel 7 200 artikels over boze blanke Trumpaanhangers, maar die artikels waren allemaal een doorslagje van hetzelfde script.

In Vlaamse media kon men er ook wat van. De Amerikakenners van de pers en universiteiten dachten dat Trump geen schijn van kans maakte toen hij zijn kandidatuur aankondigde. Er werd een forum gegeven aan politieke tegenstanders van Trump, zoals de Russofobe journaliste Anne Applebaum, terwijl ze niets begreep van zijn kiezers.

De media koos als één man partij voor Clinton.

Donaties van Amerikaanse journalisten gingen bijna uitsluitend naar de Democraten. Commentatoren waren ronduit vijandig tegenover Trump.

Op zijn campagnebijeenkomsten wees Trump graag naar de oneerlijke media. De media heeft tijdens deze verkiezingen heel wat geloofwaardigheid verloren, terwijl die al laag was. Sommigen nemen zonder schroom het woord Lügenpresse in de mond. Alles was immers goed om Trump zwart te maken. Men kon zonder cognitieve dissonantie zeggen dat Trump beste vriendjes was met Poetin, en tegelijk dat Trump de Derde Wereldoorlog zou starten met Rusland.

Sommigen in de traditionele media ondernemen nu schuchtere pogingen om te begrijpen waarom ze het bij het verkeerde eind hadden. De vraag is echter hoe geloofwaardig de mainstreammedia nog zijn. Alternatieve media als Breitbart en Infowars zijn naast Trump ook de winnaars van deze verkiezingen.

Why on earth should we take seriously post-election analysis from the very "thinkers" who so badly botched the pre-election analysis?

— Laura Ingraham (@IngrahamAngle) November 9, 2016

Enkele wijzen waren slimmer dan een legertje peilers en data nerds

Nate Silver was dé verkiezingsgoeroe voor deze verkiezingen. Zijn modellen hadden de presidentsverkiezingen van Obama in 2008 en 2012 bijna perfect voorspeld. Korte tijd nadat Trump in de zomer van 2015 had aangekondigd dat hij president wou worden, schatte Silver de kansen voor Trump op 2%.

Er waren echter ook een paar mensen die er al vanaf het prille begin van overtuigd waren dat Trump zou verkozen worden, of op zijn minst een heel goede kans zou maken. In tegenstelling tot statisticus Silver deden ze dit niet op basis van historische data en correlaties tussen variabelen. Ze kenden simpelweg meer van politiek of psychologie dan de cijferaars.

Columniste Ann Coulter voelde dat de boodschap van een muur op de grens met Mexico aansloeg. Toen ze in een televisieshow voorspelde dat Trump zou winnen, werd ze vierkant uitgelachen door het publiek.

Schrijver Mike Cernovich wist dat de mannelijke stijl van Trump populairder zou zijn dan de berekende houding van beroepspolitici. Tekenaar en hypnotiseur Scott Adams was onder de indruk van de overtuigingskracht van Trump. Twitteraar Bill Mitchell werd gezien als een karikaturale Trumpaanhanger die post-truth is. Door niet te geloven in de peilingen legde hij zogezegd de feiten naast zich neer. Mitchell wees er echter op dat peilingen vertekend zijn, en zelfs kunnen dienen om Trumpkiezers te ontmoedigen van te gaan stemmen.

Ondanks het feit dat Trump tegen bijna alle verwachtingen in de Republikeinse genomineerde werd, werden de voorspellingen van de zieners niet serieus genomen. In de Vlaamse media kwamen Coulter, Cernovich, Adams en Mitchell nooit aan bod. Vandaar dat de overwinning van Trump voor velen een donderslag bij heldere hemel was.

In de Vlaamse media kwamen experts als Coulter, Cernovich, Adams en Mitchell – die het vanaf dag één bij het rechte eind hadden – nooit aan bod.

De peilers hielden geen rekening met het gedrag van de kiezers. Door het negatieve klimaat in de media rond Trump, gaven sommigen liever het politiek-correcte antwoord dat ze onbeslist waren of voor de kandidaat van een derde partij zouden stemmen. Men onderschatte ook het feit dat Trumpsupporters meer gemotiveerd waren om te gaan stemmen. Mensen die eerder voor Hillary waren, waren niet enthousiast genoeg om de moeite te doen om te stemmen.

In plaats van te leren uit hun fouten, horen we sommige “experts” nu zeggen dat peilingen niet betrouwbaar zijn. Dat is het kind met het badwater weggooien. Silver was immers vroeger wel correct. Iemand die zoekt naar een meer holistische kijk op de wereld moet echter de inzichten van de wijzen mee in rekening brengen. Het model van professor Allan Lichtman had bijvoorbeeld wel de overwinning van Trump voorspeld.

Je kan een land niet ongestraft balkaniseren

Mochten enkel blanke kiezers stemrecht hebben in de VS, zouden de Republikeinen bijna in alle staten winnen. Minderheden daarentegen kiezen overwegend voor de Democraten. Door de migratiepolitiek van de VS sinds het jaar 1965 neemt het aandeel blanken in de Amerikaanse bevolking stelselmatig af.

Het was niet politiek correct om hier vragen bij te stellen, ook niet voor de Republikeinen. Hun donoren vonden het immers wel handig om goedkopere arbeid in te voeren, van Indische programmeurs tot Mexicaanse tomatenplukkers.

Hoewel de slavernij in Amerika al meer dan 150 jaar is afgeschaft, worden blanken er om de oren geslagen met white privilege. Onderhuids zouden ze allemaal racisten zijn. Daardoor zijn er allerhande regels die positieve discriminatie opleggen. Veel blanken zijn dat grondig beu.

Door zich uit te spreken tegen migratie die niet in het voordeel is van de gemiddelde (blanke) Amerikaan, heeft Trump veel van deze mensen achter zich kunnen scharen.

De bevolkingsdynamiek stimuleert een politiek waar mensen zich niet politiek organiseren volgens ideeën, maar wel volgens etnische breuklijnen.

Online guerrillero’s

De figuur van Trump heeft ook een heleboel mensen gemotiveerd om Trump te steunen op sociale media. Zo konden ze fenomenen als white genocide of de hypocrisie in de media aan het licht brengen.

Eén van de acties van de internet-trolls die tot buiten Twitter bekendheid kreeg, was het aanbrengen van haakjes rond de namen van joodse critici van Trump.

Veel prominente tegenstanders van Trump onder journalisten en komieken zijn immers joods. De trollen klaagden aan dat deze opiniemakers zich vaak identificeerden als blank en in die hoedanigheid mensen de les spelden over white privilege of waarom immigratie zo goed is voor de VS.

(((We whites are the worst. We are the root of the problem in our society.)))

Every. Single. Time. pic.twitter.com/hm0lT6hkY8

— Wagner Clemente Soto (@wcsoto) November 9, 2016

De trollen wezen erop dat joden sterk oververtegenwoordigd zijn bij de rijkste 1% en in de invloedrijke functies zoals de journalistiek, bij de centrale bank of in het hooggerechtshof. Of dat ze een andere migratiepolitiek verdedigen voor Israël dan voor de VS. Of dat de Amerikaanse interventies in het Midden-Oosten meer in het belang zijn van Israël dan dat van de VS.

Het feit dat enkele duizenden trollen online een Pepe the Frog avatar hadden en onbeschaamd racistische uitspraken deden, deed Hillary Clinton zelfs spreken over de alt-right in een campagnespeech. Hierdoor kom je als serieuze politicus of opiniemaker natuurlijk belachelijk over, want je reageert op een kikker met een Spaanse naam. De mensen achter accounts met onschuldig uitziende Pepe- of anime-avatars, konden dankzij de sociale media echter wel een groot publiek bereiken.

Andere supporters van Trump hebben gratis honderden uren gespendeerd aan het maken van videos of parodieaccounts. Door hun anonimiteit en hun gebruik van het adjectief ‘deplorable’ als geuzennaam, werden ze er door Hillary’s campagneteam van beschuldigd Russische bots te zijn. Daar moest men online natuurlijk ook de draak mee steken.

To all my fellow rightwing Twitter trolls: it's been an honor. I would do it all over again even without all those fat paychecks from Putin.

— Hillary PR Team (@OnMessageForHer) November 9, 2016

Na de overwinning van Trump konden de online supporters met hun blijdschap geen blijf. Een anonieme student met de schuilnaam Can’t Stump the Trump maakte onderstaande video om te vieren dat Trump op 20 januari 2017 president zal worden van het machtigste land ter wereld.

Redacties die meer willen weten of een volledig uitgewerkt artikel willen, kunnen contact opnemen via Twitter.

Update 11/11/2016: Omdat het zo grappig is, een video van de experts die de tv-kijkers verzekerden dat Trump nooit de voorverkiezing zou winnen.

Nee heus, we hebben nog een blik experts die zoooo zeker waren dat Trump een clown is die nooit zou kunnen winnen.

Als je iemand zodanig onderschat, ben jij de simpele ziel die niet bijleert.

Update 15/11/2016: Donald Trump zelf geeft me gelijk wanneer ik wijs op zijn strategie. Ik ben alvast nog niet “tired of winning” 🙂

.@pdegrauwe In a system determined by total votes, Trump would have campaigned differently. And he would still have won.

— Jan Musschoot (@JanMusschoot) November 10, 2016

If the election were based on total popular vote I would have campaigned in N.Y. Florida and California and won even bigger and more easily

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) November 15, 2016