De jongste jaren doen journalisten graag aan “fact checking”. Dit past bij het imago van objectieve waarnemers dat ze zichzelf graag aanmeten. Jammer genoeg is er blijkbaar geen budget voor fact checking bij eindredacties. Artikels over economische zaken bevatten met de regelmaat van de klok verkeerde cijfers, die nooit rechtgezet worden. De schrijvers van deze artikels hebben geen gevoel voor relevante grootteordes. Een klassieker is het verwarren van miljoen en miljard. Vaak laten ze ook na om beweringen na te rekenen of om eens op te zoeken als hun beweringen steek houden.
Deze post is gebaseerd op twee artikels van de voorbije dagen, maar je kan zelf iedere dag nieuwe voorbeelden vinden.
Het eerste artikel is er één uit het Nieuwsblad van vrijdag 14 oktober 2016. Daarin wordt beweerd dat de prijs van bioscooptickets tussen 2006 en 2015 gemiddeld elk jaar met 33% gestegen is:
We moeten zelfs geen fact check doen om te weten dat dit niet kan kloppen. Ons gezond verstand is genoeg. Een jaarlijkse procentuele groei geeft een exponentiële functie. Aangezien (1,33)^9 = 13, zou een kaartje in 2015 twaalf keer meer kosten dan een bioscoopticket in 2006! Is er iemand die dit gelooft?
Een gewoon cinematicket kost momenteel (oktober 2016) 10,65€ bij de grootste bioscoopuitbater van Vlaanderen. Stel dat deze prijs sinds 2015 niet veranderd is. Dan zou een standaardticket in 2006 minder dan 1€ geweest zijn, overduidelijk fout.
Journalist “(cdh)” had ook even kunnen googelen. Dan zou hij/zij dit artikel uit 2010 kunnen vinden, verschenen in… het Nieuwsblad!
In 2010 kostte een standaardticket bij Kinepolis nog 9 euro. In zes jaar tijd is de prijs dus met (10,65/9 – 1) = 18% gestegen, of gemiddeld 2,8%1 per jaar. Een gigantisch verschil met de geclaimde 33% per jaar. Heeft het Nieuwsblad misschien een patent op alarmistische artikels over de prijs van filmtickets?
De zogenaamde “kwaliteitspers” is overigens in hetzelfde bedje ziek. De Tijd, nota bene een zakenkrant, publiceerde gisteren een opiniestuk van een professor(!) buitenlands beleid. Daarin wordt beweerd dat China 1,2 miljoen miljard dollar aan Amerikaans schuldpapier bezit:
Iemand die weet dat de totale federale Amerikaanse staatschuld 19,7 duizend miljard dollar bedraagt, zou deze fout niet maken.
Een elementaire kennis van enkele basisgegevens is altijd handig, zeker als duizenden mensen je artikels lezen. Er zijn iets meer dan 300 miljoen Amerikanen. Mocht het cijfer in het artikel kloppen, zouden de VS alleen al bij China een schuld hebben van 4 miljoen dollar per inwoner! Juist ja…
Natuurlijk is niemand perfect. Schrijffouten kunnen altijd gebeuren. Maar is het teveel gevraagd om teksten te laten nalezen? Om het in managementtermen te zeggen: pas het “vier-ogenprincipe” toe!