Een nieuw mandaat voor de ECB?

Gisterenmiddag (26 juni) organiseerde Leergeld haar tweede evenement in Brussel. Leergeld, een initiatief van Europarlementslid Sander Loones (N-VA), wil mensen bewust maken van de impact van de Europese Centrale Bank (ECB) op hun financiën.

Het thema van de bijeenkomst was Een nieuw mandaat voor de ECB?. Twee eminente sprekers, Pascal Paepen en professor Lex Hoogduin, presenteerden hun visie op het beleid van de ECB.

Pascal Paepen gaf een overzicht van hoe de Europese eenheidsmunt ontstond en hoe de centrale bank reageerde op de crisis. Dat was in eerste instantie door de rente te verlagen. Later volgde ook het inkopen van obligaties, de zogenaamde QE, in navolging van de Amerikaanse Federal Reserve.

Volgens Pascal Paepen was de renteverlaging tijdens de kredietcrisis een juiste beslissing. Hij had echter grote bedenkingen bij het feit dat nu, tien jaar na het begin van de crisis, de rente nog steeds op/onder nul staat.

Als financieel expert (je kent hem ongetwijfeld van zijn analyses op Radio 1) wees Pascal Paepen op de gevolgen voor de spaarders. Die zien door de inflatie de koopkracht van hun kapitaal afbrokkelen. De lage rente zorgt ervoor dat sommigen in hun zoektocht naar rendement meer risico nemen dan ze aankunnen.

Pascal Paepen sloot af met een quote van Wim Duisenberg, de eerste voorzitter van de ECB. Toen politici begin jaren 2000 opriepen de rente te verlagen om de economie aan te zwengelen, zei Duisenberg: “I hear, but I don’t listen”.

Dat bracht ons naadloos bij de tweede spreker, de Nederlander Lex Hoogduin. Professor Hoogduin heeft nog voor Duisenberg gewerkt in Frankfurt.

Lex Hoogduin ging dieper in op het mandaat van de ECB. De ECB heeft als opdracht de prijsstabiliteit in de eurozone te waarborgen.

Volgens Lex Hoogduin schendt de centrale bank echter op verschillende manieren de geest van haar opdracht.

Door de lage rente zondigt de ECB tegen het verbod op bail-outs en het financieren van overheden. De emergency liquidity assistance (ELA) aan banken heeft een permanent en politiek karakter gekregen, iets waar ook anderen vragen bij stellen.

Lex Hoogduin is van mening dat de ECB doet alsof het doel (kerninflatie net onder 2%/jaar) de middelen heiligt. Dat verklaart waarom er nu meer dan vierduizend miljard euro op de balans van de ECB staat. Ondanks de obligatieaankopen haalde de ECB echter lange tijd niet het gewenste inflatiedoel.

Als een mogelijk alternatief ‘kompas’ voor het monetair beleid haalde professor Hoogduin de groei van de geldhoeveelheid aan. Blijkbaar mikte de ECB vroeger op een jaarlijkse toename van de hoeveelheid geld met zo’n 4,5%. Dit lijkt me een verdedigbare metriek, aangezien de ECB zo de kredietgroei kan controleren. Leningen creëren immers geld. Helaas werd dit kompas onder voorzitter Trichet afgeschaft.

Zullen campagnes als die van Leergeld de ECB er van overtuigen om te stoppen met haar lage rentebeleid? Dat lijkt me niet realistisch. De Europese Centrale Bank is in principe onafhankelijk. Haar Raad van Bestuur wordt echter door de regeringsleiders benoemd. Er zijn weinig machthebbers die staan te springen om hun begroting te bezwaren met extra rentelasten.

Desondanks blijft Leergeld een nuttig initiatief om de werking van Europa en het financieel systeem transparant te maken voor een breder publiek.

===

Meer weten over hoe de ECB werkt? Lees het in Bankers are people, too!